صلح فقط نبود جنگ نیست مفهوم گسترده ای است که معانی زیر را در بردارد:

دوستی، آرامش، همکاری، مسالمت، همزیستی، همدلی، مشارکت، زیبایی، آزادی، رهایی، شادی، سرزندگی، گفت وگو، ارتباط، رعایت حقوق دیگران، پذیرش تفاوتها، احترام به دیگران و... .

همچنان که جنگ هم تنها نبود صلح نیست. مفهوم گسترده ای است که معانی زیر را شامل می شود: خصومت، رقابت، خشونت، خودخواهی، حسادت، تبعیض، استثمار، بی عدالتی، زورگویی، استبداد، سرکوب، سلطه گری، دستیابی به صلح نیازمند پیش شرط هایی است که راه ان را هموار می سازد:

صلح آموختنی است و دستیابی به آن از طریق آموزش برای همه انسان ها امکان پذیر است.

- صلح را باید ازکودکی به کودکان آموخت. پژوهش های روان شناسی و علوم تربیتی نشان می دهد که هر نوع آموزش در دوران کودکی آسان تر، عمیق تر و سریع تر صورت می گیرد.

- صلح از ما آغاز می شود و در جهان شکل می گیرد. صلح را باید از خود شروع کنیم. صلح با خود یا صلح درون پیش شرط صلح با دیگران است.

صلح با خود دشوار، اما امکان پذیر است و مستلزم پیمودن مراحل زیر است:1- شناخت خود یا خود آگاهی

صلح با خود نخستین گام صلح با دیگران از دیدگاه روان شناسی سه جزء اساسی دارد:

o افکار

o احساسات یا هیجانات

o رفتار

افکار، هیجانات ما را شکل می دهد و هیجانات رفتار ما را سبب می شود. اولین گام صلح با خود، شناخت این سه بخش اصلی خود است. شناخت خطاهای شناخت و اصالح آن ها، در روند تفکر، نقش اساسی دارد. مهم ترین خطاهای شناخت شامل موارد زیر است:

o تعمیم یا قضاوت کلی

o منفی گرایی یا تأکید بر جنبه های منفی پدیده ها

o مشخص سازی یا مقصر دانستن خود در همه اتفاقات و موارد

o فرافکنی یا مقصر دانستن دیگران در همه اتفاقات و موارد

o بزرگ نمایی یا بزرگ نشان دادن واقعیت ها و رویدادها

o کوچک نمایی یا کوچک نشان دادن واقعیت ها و رویدادها

o سوءظن یا بد گمانی به همه انسان ها و موارد بدون بررسی و تحقیق، پیش گویی یا تجزیه و تحلیل رویدادها بدون تحلیل منطقی

o انکار یا ندیدن واقعیت ها به جای بررسی آن ها

هیجانات یا عواطف حالت های درونی هستند که از افکار ما ناشی می شوند. شناخت عواطف یا هیجانات، بیان درست آن ها و در نتیجه مدیریت بر آن ها، تعادل هیجانی را برقرار می سازدکه رفتارهای ما را شکل می دهد.

رفتار، واکنش های عملی ما در برابر رویدادهاست. رفتارها را می توان به صورت زیر طبقه بندی کرد:

o رفتار های پرخاشگرانه که با خشم و عصبانیت همراه است.

o رفتارهای انفعالی که با بی تفاوتی و سهل انگاری همراه است.

o رفتار های پرخاشگرانه – انفعالی که با کنایه و تمسخر همراه است.

o رفتارهای قاطع که با قاطعیت و مهربانی همراه است.

o رفتار مناسب، رفتار قاطع است که باید آن را آموخت.

2- یادگیری توانایی برقراری ارتباط مؤثر و مناسب با دیگران گام دوم صلح با خود است. انسان موجودی اجتماعی است و بدون این توانایی که آموختنی است نمی تواند با دیگران رفتار مسالمت آمیز داشته باشد.

3- یادگیری شیوه های حل مسأله زندگی همیشه با مشکلاتی همراه است که الزام آور است بنابراین نباید انتظار داشت مشکل وجود نداشته باشد بلکه باید راه حل مشکلات را آموخت.

این سه گام یعنی شناخت افکار، احساسات، رفتارها، توانایی برقراری ارتباط مؤثر و مناسب با دیگران و توانایی حل مسأله، صلح با خود را امکان پذیر می سازد که لازمه صلح با دیگران است.

نویسنده : خانم دکتر قاسم زاده

1393-10-16